Dubbelleven 1: Ajarn

En hoe voelt dat dan, zo'n nieuw leven? Eerlijk gezegd voel ik me vaak als een personage in een klucht waarvan iedereen per abuis heeft aangenomen dat het de hotel-inspecteur is. Er moet immers ergens een enorm misverstand in het spel zijn. Men spreekt mij aan met "Ajarn" (professor).

In tegenstelling tot in Nederland worden in Thailand leraren met enorm veel respect behandeld. Er zijn maar liefst twee nationale feestdagen waarbij leraren met veel ceremonie in het zonnetje worden gezet. En dit is niet, zoals moederdag, een soort goedmakertje voor het feit dat je ze de rest van het jaar als vuil behandeld. In elk aspect van de Thaise samenleving is de sociale hierarchie namelijk enorm belangrijk. De eerstejaars studenten kunnen zich nauwelijks over de campus voortbewegen vanwege de vele wais die ze moeten verrichten naar iedereen die boven hun staan. De tweedejaars betuigen respect dan weer aan de derdejaars. De derdejaars aan de vierde. En bovenaan de voedselketen van de gemeenschap die CMU heet, daar staan wij. De Ajarns.

Het is een respect dat ik niet gewend ben en waarvan ik betwijfel of ik het verdien. Dat gezegd hebbende zijn het natuurlijk nog wel postpubers waar je mee te maken hebt. Dus ondanks al dat eerbetoon kunnen ze soms flink het bloed onder je nagels vandaan halen. De kunstacademie studenten bijvoorbeeld, die consequent te laat komen en keer op keer in de klas in slaap vallen. Daar heeft de Faculteit Schone Kunsten trouwens niet het monopolie op. Thais hebben een verbijsterend vermogen om werkelijk overal in slaap te vallen. Zelfs bij een examen, zo ontdekte ik laatst.
Het is een symptoom van hun extreem stressloze levensstijl. Dezelfde levensstijl waarvoor ik hier naatoe ben gekomen. Ik zal er dus niet snel over klagen. Maar als je in hartje Amsterdam een restaurant binnen stapt en alle obers bewusteloos aantreft, dan zou je er toch best van opkijken.

Maar ik geloof dat ik nu een verkeerd beeld schets van het leven op de campus. Het is niet alsof mijn studenten in een hangmat met een cocktail naar me liggen te luisteren terwijl ik ze met zand en schelpjes grammatica uit probeer te leggen. Thailand mag dan nog steeds de status van derde wereld land hebben maar daar merk je hier helemaal niks van. CMU is, ondanks mijn dienstverband, een van de beste universiteiten van het land dus wat ik dagelijk voor mijn neus heb is de creme de la creme van de Thaise samenleving. Een hoop van mijn studenten heeft auto's, I-pads en vermoedelijk een stuk meer besteedbaar inkomen dan ik. Op CMU krijgen ze een passende omgeving. Een enorme campus met prachtige flora en iets minder prachtig onderhouden gebouwen. Het Thaise klimaat is er nou eenmaal een waarbij de natuur het altijd wint van de beschaving. En zo stuit je tussen de keurig geuniformeerde studenten af en toe op de roedel straathonden die op de campus woont. Ze sjokken soms je klaslokaal in en vallen er in slaap of ze vechten met elkaar om een stuk kip dat ze god weet waar hebben gevonden. En er is niemand die er naar omkijkt.

Thailand is een tolerant land. Dat merk je zeker ook aan hoe studenten met elkaar omgaan. Zie je op Nederlandse vervolgopleidingen nieuwe studenten voorzichtig uit hun schulp kruipen na de sovjet-repressie van hun middelbare medescholieren, op CMU lopen behoorlijk uitgesproken typetjes rond. Waarbij de homo's nog het meest in het oog springen. Homo's zijn hot onder de Thaise jeugd zo lijkt het wel. Ongeveer een kwart van mijn mannelijke studenten doet flink verwijfd. Volgens een collega is dit omdat Thaise jongens extreem verlegen zijn en zich geen houding weten te geven ten opzichte van het andere geslacht. Dat kan dan wel zo zijn, maar het zijn zeker niet allmaal nepperds. Eentje heeft een paar weken in mijn klas gezeten met een tiara op. Een andere maakte bij een oefening over de toekomende tijd de zin "next year, I will be a woman".

U hoort het al: ik leer een hoop over mijn nieuwe thuisland. Het leven op de campus is (rijk) Thailand in het klein. Niet zo gek ook. Ik omschreef de universiteit eerder als een gemeenschap en dat is het ook echt. Het merendeel van de studenten woont op de campus en is heel hecht met elkaar. De oudere studenten worden aangesproken met "broer" en "zus" en gedragen zich ook zo. Ze kunnen soms flink misbruik maken van hun status maar staan ook echt voor hun beschermelingen klaar. En dat kunnen de "freshies" maar wat goed gebruiken. De eerste paar weken waren ze een en al nerveus enthousiasme. Ik was blij dat ik tenminste niet de enige was.

Want een groentje, dat ben ik. Dat word ik wel aan herinnerd elke keer dat ik in de les achter mijn papieren aan moet omdat ik weer ben vergeten er iets op te zettenn en een van de ventilatoren ermee aan de haal gaat. Of als ik weer eens moet toegeven dat ik iemands naam niet ken. Ter mijn verdediging: ik heb 140 studenten en het lijkt soms wel of iedereens naam eindigt op "porn" (wat zoveel betekent als "zegening"). En als je die namen dan door begint te krijgen, dan pas merk je dat niemand ze gebruikt. Thais hebben allemaal een bijnaam. Die is vaak veel korter en soms ook best grappig. "Apple", "Donut" of "Chicken" bijvoorbeeld.

Ach ja, uiteindelijk ben ik ook maar een part-time leraar. De rest van de tijd ben ik expat. En daar gaat toch ook heel wat tijd in zitten. Waarover ik u meer zal vertellen in Dubbelleven: deel twee, later deze week. Ik vond dat ik wat in te halen had. U niet?

Professor Tim van 't Hul